Công ty Mỹ bỏ thử nghiệm vaccine nCoV trên động vật

Moderna bỏ qua bước thí điểm vaccine trên mô hình động vật. Ảnh: Live Science.

thử nghiệm lâm sàng cho vaccine ngừa nCoV của công ty Moderna đã bắt đầu tuyển tình nguyện viên khỏe mạnh ở Seattle, bang Washington, từ đầu tháng 3, nhưng các nhà nghiên cứu không chứng minh vaccine này kích hoạt phản ứng miễn nhiễm ở động như yêu cầu thường ngày. "Tôi cho rằng chứng minh điều đó ở mô hình động vật không phải con đường then chốt để tiến tới thử nghiệm lâm sàng", Tal Zaks, giám đốc y khoa của Moderna, san sớt.

Đó không phải là cách thí điểm vaccine thường ngày. Nhà chức trách đề nghị công ty sinh sản phải chứng minh sản phẩm an toàn trước khi thí nghiệm trên người. Vì vậy, giới nghiên cứu gần như luôn rà soát một loại thuốc mới có hiệu quả với động vật trong phòng thí nghiệm hay không trước khi thử trên tình nguyện viên với nguy cơ tiềm ẩn.

Quá trình phát triển vaccine thường kéo dài khoảng 15 - 20 năm từ khi bắt đầu tới lúc hoàn thiện, theo Mark Feinberg, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành tổ chức International AIDS Vaccine Initiative. Chỉ sau khi vượt qua những thí nghiệm lặp lại ở mô hình động vật và điều chỉnh dần, công ty sản xuất mới có thể thử nghiệm lâm sàng trên người. "Khi bạn nghe dự đoán vaccine sẽ sẵn sàng trong thời kì lâu nhất là 1 - 1,5 năm, không có cách nào để theo sát khung thời kì đó trừ khi chúng ta có hướng tiếp cận mới", Feinberg nói.

Trong bối cảnh này, hướng tiếp cận mới bao gồm bỏ qua bước thử nghiệm trên động vật, dù các nhà vi trùng học ở Viện Dị ứng và Bệnh lây truyền Quốc gia Mỹ (NIAID) thử vaccine trên chuột thử nghiệm cùng ngày thể nghiệm ở người bắt đầu tuyển tình nguyện viên. Những con chuột này có phản ứng miễn dịch rưa rứa chuột tiêm vaccine ngừa MERS-CoV, họ hàng của nCoV, theo Barney Graham, giám đốc trọng tâm nghiên cứu của NIAID.

Tuy nhiên, chuột thể nghiệm không thể nhiễm nCoV như người và thay nhân giống chuột dễ nhiễm virus chưa hoàn tất. Graham cho biết loại chuột này sẽ có sẵn trong vòng vài tuần tới, nhưng từ giờ đến lúc đó, các nhà nghiên cứu chỉ có thể tiến hành thí nghiệm độ an toàn trên chuột bình thường. Ngay khi thử nghiệm sơ bộ trên động vật gây hại hoặc không thể ngừa lây, người thực hành thí điểm lâm sàng cần chuẩn bị để ngừng thử vaccine trên người, theo Karen Maschke, học giả chuyên ngành đạo đức sinh vật học ở Trung tâm Hastings kiêm biên tập viên tùng san Ethics & Human Research.

Vaccine mới do công ty Moderna Therapeutics phát triển không chứa nCoV như vaccine bình thường. Thay vào đó, nhóm nghiên cứu của Moderna sử dụng kỹ thuật mới để tạo ra ARN thông tin (mARN) giống mARN ở nCoV. Theo lý thuyết, mARN nhân tạo sẽ đóng vai trò như chỉ dẫn xúc tiến tế bào người sản sinh protein tìm thấy trên bề mặt virus, qua đó kích thích phản ứng miễn dịch bảo vệ cơ thể. Vaccine thường ngày cũng có cơ chế hoạt động hao hao nhưng dùng virus đã chết hoặc suy yếu như thành phần cơ bản.

Thiết kế vaccine hoạt động theo cách này cho phép Moderna tăng tốc quá trình phát triển do công ty không phải cô lập và chỉnh sửa mẫu vật sống của nCoV. Nhưng Moderna chưa từng thí điểm công nghệ này trước đây và chưa đưa vaccine nào như vậy ra thị trường. "Chúng tôi chưa bao giờ thử khả năng phản ứng nhanh của mình và có thể không kịp sản xuất vaccine ngừa thành công virus", Moderna cho biết.

Việc đi đường tắt có thể đẩy nhanh tốc độ phát triển vaccine, nhưng không thể biết chắc điều đó sẽ giúp tiết kiệm bao nhiêu thời kì, Holly Fernandez Lynch, trợ lý giáo sư ngành đạo đức y khoa ở Đại học Pennsylvania, nhấn mạnh. "Chúng ta không nên tự diễn dịch bỏ qua các bước có thể giúp cho ra đời vaccine vào tuần tới hoặc tháng tới", Lynch nói.

An Khang (Theo Stat/Live Science )