Dù hộ chiếu quyền lực nhất thế giới, người Nhật ít đi nước ngoài

Theo xếp hạng thường niên của hãng tư vấn Henley & Partners năm 2019, hộ chiếu Nhật nối giành ngôi "quyền lực nhất thế giới". Tuy nhiên, người Nhật lại không mấy quan tâm tới việc này khi chỉ có 23% người dân có hộ chiếu, theo Nikkei.

Trong khi đó, theo số liệu của Bộ Ngoại giao và Cục Thống kê Dân số Mỹ, tỷ lệ người dân có hộ chiếu tại nước này đã tăng 17 điểm phần trăm trong 12 năm qua, lên khoảng 44% trong năm 2019. Tỷ lệ người Nhật có hộ chiếu ở mức thấp nhất trong nhóm 7 nước công nghiệp phát triển (G7).

Theo xếp hạng của Henley & Partners, hộ chiếu Nhật giành ngôi "quyền lực nhất thế giới" năm thứ hai liên tiếp, đồng hạng với Singapore. Theo sau là Hàn Quốc. Mỹ và Anh xếp thứ 15 trong danh sách. Dẫn đầu danh sách này là nhóm các nhà nước ở châu Âu, Bắc Mỹ và Đông Á.

Henley & Partners xếp hạng hộ chiếu của 199 nhà nước và vùng lãnh thổ dựa trên số lượng những điểm đến mà người giữ hộ chiếu đó được miễn thị thực. Tính tới tháng 10, người giữ hộ chiếu Nhật có thể nhập cảnh vào 190 quốc gia và vùng cương vực mà không cần thị thực hoặc xin thị thực khi đến.

Tuy nhiên, người Nhật không mấy quan tâm tới việc đi nước ngoài. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), số lượng sinh viên Nhật du học ở nước ngoài đã giảm mạnh so với mức cao điểm. Các nhà quan sát cũng cho biết có tương đối ít người Nhật làm việc cho các tổ chức quốc tế, bất chấp quy mô nền kinh tế và dân số của nước này.

Tuy nhiên, dù nhiều người Nhật có thiên hướng chỉ sống ở trong nước, những người đi nước ngoài được hưởng lợi không nhỏ từ tấm hộ chiếu quyền lực.

Khi đi nước ngoài, một người phải được cấp thị thực bởi đại sứ quán hoặc lãnh sự quán của quốc gia họ muốn đến. Nhưng trong nhiều trường hợp, người có hộ chiếu Nhật có thể bỏ qua bước này. Và vị hộ chiếu Nhật được tín nhiệm trên toàn cầu, người giữ hộ chiếu này thường được thông quan chóng vánh hơn so với những người khác.

Nhật Bản là nhà nước có tỷ lệ tù thấp, ít người muốn xin tị nạn, song song có kinh tế, chính trị ổn định. Bên cạnh đó, nhiều nhà nước muốn được hưởng lợi từ mối quan hệ đầu tư, kinh dinh sâu sắc hơn với Nhật và du khách nước này cũng có thu nhập cao. Đây là những nguyên cớ khiến nhiều nhà nước và vùng cương vực có chính sách miễn thị thực cho người Nhật.

"Twist" gây sốc về biểu tượng y học kéo dài 5 THIÊN NIÊN KỶ của phụ nữ từ thời Ai Cập cổ đại: Có thể chỉ là một "cú lừa"

Vài thập kỷ gần đây, cộng đồng khoa học đã lưu truyền câu chuyện về Merit Ptah. Đây được cho là một nữ y sĩ từ thời Ai Cập cổ đại, sống cách đây 5.000 năm.

Theo câu chuyện được lưu truyền, Ptah có thể xem là người phụ nữ đầu tiên được lưu danh trong lịch sử khoa học của loài người, và trở nên một biểu tượng dành cho đàn bà khi đeo đuổi các ngành nghề liên quan.

Câu chuyện hoàn toàn tốt đẹp, trừ một vấn đề mà các chuyên gia mới khám phá ra: Merit Ptah có khả năng không hề tồn tại. Nói cách khác, biểu tượng khoa học của đàn bà bấy lâu nay có thể chỉ là một cú lừa không hơn.

biểu trưng của Merit Ptah

Cú lừa biểu trưng

Cụ thể, đây là kết luận của các chuyên gia từ ĐH Colorado Anschutz (Mỹ), do Jakub Kwiecinski đứng đầu. Nhóm chuyên gia đã lần về nguồn gốc của huyền thoại Merit Ptah, và nhận ra có nhiều điều bất hợp lý trong câu chuyện này. Theo đó, hầu hết các chi tiết trở nên lộn lạo vào khoảng 80 năm trước - thời điểm cái tên Merit Ptah xuất hiện trước công chúng.

"Chuyện về Merit Ptah được kể khắp mọi nơi. Từ những diễn đàn dành cho nữ giới đeo đuổi khoa học, rồi game điện tử, sách lịch sử... thậm chí núi lửa trên sao Kim cũng được đặt tên theo cô," - Kwiecinski cho biết.

"Nhưng dù được nhắc đến rất nhiều, lại không có chứng cứ nào cho thấy cô ấy thực thụ tồn tại. Mọi chuyện dần trở nên rõ ràng hơn khi tài liệu lịch sử chỉ ra chẳng có nữ y sĩ nào tên Merit Ptah vào thời Ai Cập cổ cả."

Không có bằng cớ nào cho thấy một nữ y sĩ tên Merit Ptah vào thời Cổ vương Quốc Ai Cập

Được biết, huyền thoại về Merit Ptah (cái tên có nghĩa "được thần Ptah yêu") xuất hiện từ đầu thế kỷ 20, bắt nguồn từ Kate Campbell Hurd-Mead - bác sĩ và là nhà hoạt động nữ quyền người Canada. Năm 1938, Kate xuất bản cuốn sách về lịch sử đàn bà của ngành y, trong đó có nhắc đến cái tên Merit Ptah huyền thoại.

"Nữ bác sĩ đầu tiên xuất hiện trong thời Cổ vương quốc Ai Cập, từ năm 2730 TCN, dưới thời đại của nữ vương Neferirika-ra. Con trai của bà là một tư tế cấp cao, và trong lăng tẩm ông có khắc tên mẹ của mình với tước hiệu "y sĩ trưởng (Chief Physician)," - trích trong cuốn sách của Campbell Hurd-Mead.

Ngoài ra, cuốn sách cũng có đề cập rằng "trong lăng tẩm tại Thung lũng của các vị Vua (Ai Cập), có một tấm hình khắc họa người đàn bà tên Merit Ptah, là mẹ của một tư tế cấp cao và được trần giới xưng tụng là "Chief Physician," dù không có thêm dữ kiện nào về chuyên môn và địa vị của người này.

Tuy nhiên, Kwiecinski cho biết cả 2 câu chuyện trên đều có vấn đề. Thứ nhất, Thung lũng nhà Vua được thành lập sau đó ít ra là 1000 năm (1539 - 1075 TCN). Thứ 2, hiện tại không có bất kỳ biên chép nào về một bác sĩ tên Merit Ptah vào thời Cổ vương quốc Ai Cập cả.

"Cái tên ấy cũng không có trong danh sách những người điều hành là nữ trong thời kỳ này. Không có bất kỳ lăng tẩm nào từ thời Cổ vương quốc xuất hiện trong Thung lũng của các vị vua - nơi đúng ra có ngôi mộ của con trai Merit Ptah. Các lăng tẩm của thời này được đặt ở nơi rộng hơn, là Nghĩa địa Theban."

Và cú twist đầy bất thần

Dẫu vậy theo Kwiecinski, điều này không có nghĩa thời Ai Cập cổ đại không có nữ y sĩ. Ông tìm ra bằng cớ về một nữ y sĩ thời Cổ vương quốc với rất nhiều chi tiết trùng khớp với câu chuyện của Merit Ptah - ngoại trừ cái tên. Người này tên Peseshet, được nhắc đến trong lăng tẩm của Akhethotep - con trai bà và cũng là một tư tế, sống trong tuổi khoảng năm 2400 TCN. Mộ phần của Akhethotep được đặt tại khu nghĩa trang Saqqara.

Trong lăng mộ có những bức tường trình diễn.# lại cha và mẹ Akhethotep. tiên sư cha là một quan chức của Ai Cập tên Ptahhotep - nghĩa là "sự thanh bình của thần Ptah". Mẹ là Peseshet, với danh hiệu "Người giám sát các nữ y sĩ."

Một cuốn sách trong thư viện cá nhân chủ nghĩa của Campbell Hurd-Mead có nhắc sơ qua đến Peseshet, nên có khả năng vị bác sĩ này đã nhầm bà với vợ của tể tướng Ramose. Vợ của ông có tên Merit Ptah, sống trong thời đoạn 1350 TCN và có mộ phần trong Thung lũng của các vị vua.

"Thật không may, Hurd-Mead khi biên soạn sách đã có sự nhầm lẫn về tên, thời đại và địa điểm lăng mộ của nữ y sĩ," - Kwiecinski san sớt.

"Và dựa trên câu chuyện của nữ y sĩ thực sự là Peseshet, huyền thoại về "nữ y sĩ trước nhất trong lịch sử" Merit Ptah cũng ra đời."

Dẫu vậy, câu chuyện về Merit Ptah dù đúng hay sai vẫn chẳng thể xóa bỏ sự thực rằng nữ giới đã tham gia vào nghiên cứu học thuật từ hàng ngàn năm trước. "Dù có thể Merit Ptah không phải nữ y sĩ đầu tiên và là một huyền thoại lệch lạc, bà vẫn là một biểu trưng cho thấy nữ giới đã từng vậy lưu danh sử sách trong khoa học như thế nào." - Kwiecinski kết luận.

Nghiên cứu được công bố trên tùng san History of Medicine and Allied Sciences.

Tham khảo: Science Alert