Cơ sở nào để tiếp tục cho con nghỉ học?

Sau bài , TS Trần vinh hạnh (43 tuổi, nhận bằng tiến sĩ ở Đại học Texas tại Austin, Mỹ) tiếp tục chỉ ra lý do bất hợp lý khi phụ huynh muốn con nghỉ học.

chừng như có sự bất hợp lý trong cách dư luận phản ứng với Covid-19 so với các hiểm họa y tế khác vốn luôn túc trực. Hãy thử so sánh Covid-19 với cúm mùa. mặc dầu đã có vaccine cho cúm mùa, không phải ai cũng dùng và bởi vậy hàng năm vẫn có nhiều người bị bệnh.

Số liệu của trọng tâm Kiểm soát và đề phòng Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho thấy trong mùa cúm 2017-2018 ước lượng Mỹ có khoảng 45 triệu người nhiễm, trong đó 21 triệu người đến khám ở cơ sở y tế, 810.000 người nhập viện và 61.000 ca tử vong.

Nếu tính tỷ lệ tử vong trên số bị nhiễm hoặc số đi khám thì chưa tới 1%, nhưng tính trên số phải nhập viện thì tới 7,53%. Mùa cúm năm 2018-2019 ở Mỹ đỡ hơn chút, nhưng con số tử vong vẫn lên tới hơn 34.000. Tính trên số người nhập viện điều trị thì tỷ lệ tử vong là 7%.

Nguồn: CDC.

Tại Việt Nam, số liệu trên trang của Bộ Y tế và Cục Y tế Dự phòng cho thấy mỗi năm Việt Nam có khoảng 800.000 người mắc bệnh cúm. Riêng 11 tháng đầu năm 2019, số người nhiễm chỉ còn hơn 400.000, giảm 15% so với cùng kỳ năm 2018. Trang web của Cục Y tế phòng ngừa không có số liệu về tử vong do cúm ở Việt Nam; trang của Bộ Y tế thống kê năm 2019 chỉ 10 người.

Một trang báo khác dẫn nguồn của WHO viết năm 2017 số người tử vong ở Việt Nam do cúm và viêm phổi pneumonia là 20.000. Vì không phải cứ viêm phổi là do cúm, số người chết vì cúm ở Việt Nam năm 2017 sẽ phải nhỏ hơn con số 20.000 người mà WHO ban bố, nhưng cũng không thấp đến mức chỉ 10 người.

hiện giờ trên khắp thế giới có hơn 83.000 người được xác định nhiễm Covid-19 và hơn 2.800 ca tử vong, chiếm 3,4%. Rõ ràng Covid-19 là đáng sợ, nhưng tỷ lệ tử vong của Covid-19 không quá cao so với cúm mùa, đặc biệt nếu nhìn vào số tử vong trên số nhập viện ở Mỹ, theo CDC. Đó là chưa tính đến chuyện đại phần lớn các ca tử vong này thuộc về thành thị Vũ Hán, nơi hệ thống y tế bị quá tải.

Việt Nam ghi nhận 16 người nhiễm Covid-19 và đều đã khỏi, không có trường hợp tử vong. tất nhiên Covid-19 vẫn sẽ là một hiểm họa đối với Việt Nam chừng nào dịch vẫn còn bùng phát ở các quốc gia khác. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải có hệ thống chính sách thận trọng giúp đảm bảo an toàn cho người dân.

Tuy nhiên, liệu có cần thiết phải hoang mang tới mức đóng cửa tất cả trường? Cúm mùa ở Việt Nam cũng rất đáng sợ, số người bị nhiễm lên đến hàng trăm nghìn, số người bị chết vì cúm mùa cũng nhiều, nhưng cộng đồng lại không hoảng loạn, thậm chí nhạt nhẽo, nhiều người (đặc biệt là người lớn) còn không quan tâm đến chuyện tiêm vaccine ngừa cúm hàng năm. Trong khi đó, Covid-19 xuất hiện ở Việt Nam chưa đáng kể và đã được kềm chế, nhưng lại gây hoang mang.

nghe đâu có sự bất hợp lý trong cách dư luận phản ứng với Covid-19 so với các hiểm họa y tế khác vốn luôn túc trực.

TS Trần vinh diệu. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

vì sao phụ huynh phản đối cho con đi học trở lại?

Các lý do phụ huynh đưa ra để phản đối đi học sớm gồm ba nhóm. Thứ nhất, trường là nơi tụ họp đông đúc, dễ lây. Thứ hai, con trẻ ý thức kém hơn người lớn. Thứ ba, bùng dịch ở trường thì sẽ chóng vánh quá tải hệ thống y tế và vỡ trận. hết thảy lý do này đều đúng. Chỉ có điều nó vô lý và bất nghĩa nếu chỉ vận dụng riêng cho dài.

Với lý do số thứ nhất, Hiện nay dù trường học vắng tanh, các bệnh viện lại nghìn nghịt người, các tòa nhà văn phòng vẫn nườm nượp, nhà máy xí nghiệp đều đang hoạt động, nhà ga, bến tàu vẫn đông. Thậm chí ngoài đường phố, các ngã tư vẫn đông nghẹt người mỗi khi chờ đèn đỏ. lây truyền có thể xuất hiện ở bất cứ đâu.

Ở lý do thứ hai, đúng là trẻ em, đặc biệt trẻ nhỏ, tinh thần tự bảo vệ sức khỏe kém hơn người lớn. Nhưng theo số liệu về Covid-19 ở Trung Quốc, đến ngày 11/2, với hơn 44.000 người nhiễm, người trẻ trong độ tuổi từ 0 tới 19 tuổi chỉ chiếm 2,1% và không trẻ nít nào trong độ tuổi từ 0 đến 9 tuổi tử vong.

Như vậy, trong khi người lớn lo cho trẻ thơ không biết tự bảo vệ, đa số người bị nhiễm và người tử vong lại là người lớn. Cũng lưu ý thêm là Vũ Hán phản ứng chậm với dịch, việc đóng cửa dài sau này mới diễn ra. vì thế, nếu thực sự muốn bảo vệ trẻ thơ thì cũng nên cấm người lớn ra đường.

Lý do thứ ba, nếu dịch bùng lên, kiên cố hệ thống y tế của Việt Nam sẽ nhanh chóng quá tải. Nhưng dịch bùng lên có thể ở bất kỳ đâu: một nhà thờ và một bệnh viện ở Hàn Quốc, một bệnh viện ở Italy, một khu thánh tích ở Iran, một tàu du lịch ở Nhật, một chợ hải sản ở Vũ Hán... Vậy sao chỉ đóng cửa dài?

Tỷ lệ nhiễm Covid-19 ở Trung Quốc phân theo độ tuổi, tính đến 11/2. Nguồn: Statista.

Nếu thực sự lo ngại các lý do trên, giải pháp phải là đóng cửa vơ quốc gia như Bắc Triều Tiên, hoặc các đô thị lớn như Vũ Hán. Hoặc như CDC đang lên kế hoạch, trường hợp xảy ra đại dịch, Mỹ sẽ phải đóng cửa dài và các văn phòng, công sở.

Thế nhưng vì sao không mấy ai ở Việt Nam vận động đóng cửa các văn phòng, cơ sở sản xuất, các điểm du lịch, phong tỏa thành thị mà chỉ có dài?

Người lớn tất nhiên biết rằng nếu phong tỏa các tỉnh thành, ảnh hưởng đầu tiên là không có thu nhập để trang trải hoài sinh hoạt, sẽ không có nhiều gia đình có đủ điều kiện kinh tế để không đi làm trong thời gian dài.

Người lớn cũng có thể tự tin hơn rằng mình ngừa tốt hơn và sẽ ít khả năng bị nhiễm bệnh hơn trẻ nhỏ. Thực tế, với số khẩu trang ít oi tại Việt Nam (chỉ có công suất 3 triệu chiếc mỗi ngày theo Thứ trưởng Y tế) và thậm chí nước tẩy trùng cũng không đủ, điều kiện tham gia liên lạc phức tạp, các thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM đều có mật độ dân số dày đặc, khả năng né được Covid-19 có đích thực cao hơn so với học trò khi đến trường? Sự tự tín này của người lớn nhiều khả năng là phi lý.

Còn lý do nào về việc vận động cho học trò nối nghỉ? Có một thực tiễn là bất cứ phụ huynh nào cũng có quyền cho con nghỉ học theo ý muốn, thậm chí tự cách ly cả gia đình trong một thời gian dài nếu muốn và nếu có điều kiện.

nếu một phụ huynh đã quyết định cho con nghỉ học vì tình hình dịch bệnh, thực chất việc nhà nước có mở cửa trường học sớm hay muộn kết quả đối với con của phụ huynh đó vẫn vậy. Cháu vẫn an toàn và khỏe mạnh ở nhà, nếu phụ huynh giữ cháu được trong nhà và không mang bệnh về cho cháu.

Câu chuyện chỉ là một số bạn bè của cháu sẽ đi học và cháu cũng như cha mẹ sẽ cảm thấy bị tụt lại trong cuộc đua quyết liệt về học hành. Điều này là khó ưng ý được với các vị phụ huynh đó. Và có lẽ đó là một trong những lý do quan trọng để phụ huynh lên tiếng yêu cầu nhà nước tiếp tục đóng cửa trường.

Chưa ai nói tới điều này, nhưng rõ ràng khi phụ huynh không muốn con mình đi học sớm thì vô hình chung họ đang vận động để ngăn cản quyền được đi học của các bé trong gia đình sẵn sàng cho con đi học. Quyền được đi học của những gia đình muốn con đi học trong điều kiện bệnh dịch này có chính đáng không?

Vì lý do chống dịch mà ngăn chặn quyền đi học thì cũng cần ngăn chặn các hoạt động khác và tiến tới đóng cửa thành phố như Vũ Hán. Còn nếu không đóng cửa thành thị mà đóng cửa trường dài hạn, đây thực chất là tước đoạt quyền được đi học một cách phi lý.

Sau kỳ nghỉ Tết Canh Tý, hơn 22 triệu học trò cả nước nghỉ học một tháng để phòng Covid-19. Tuy nhiên, lo ngại dịch diễn biến phức tạp, sau kiến nghị của UBND TP HCM, Văn phòng Chính phủ, chiều 27/2, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ ký văn bản yêu cầu chủ tịch các tỉnh, thành cho học trò mầm non, tiểu học, THCS nghỉ tiếp 1-2 tuần, học sinh THPT đi học từ ngày 2/3.

TS Trần Vinh Dự