Gan nhiễm mỡ đó là tình trạng lượng mỡ tích trong gan. Lá gan bị coi là nhiễm mỡ khi lượng mỡ trữ trên 5% trọng lượng gan. Các thống kê cho thấy, hồ hết người bị gan nhiễm mỡ đều liên can đến việc sử dụng đồ uống có cồn và đặc biệt là ở nam giới.
Ước tính có đến 70% đàn ông Việt Nam uống rượu, bia và cứ trong 4 người có 1 người dùng rượu, bia ở mức độ có hại, tương đương với 6 cốc bia hơi mỗi ngày. Việt Nam là tổ quốc tiêu thụ lượng bia lớn nhất Đông Nam Á. Mỗi năm trên thế giới có 3,3 triệu người chết vì cồn, cao hơn số nạn nhân bỏ mạng vì AIDS, lao phổi và bạo lực cộng lại.
Bệnh gan nhiễm mỡ là bệnh lí rất thường gặp trên thế giới và tại Việt Nam, cần phát hiện sớm, để tham mưu và điều trị tránh những biến chứng. Uống rượu quá mức gây gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu và xơ gan. Bệnh nhân uống rượu từ 30g trở lên mỗi ngày có nguy cơ cao dẫn đến xơ gan. Thật không may Việt Nam có tỉ lệ sử dụng bia rượu cao nhất thế giới. Năm 2005 Việt Nam đứng hàng thứ 24 đến năm 2015 vọt lên đứng hàng thứ 8 trong khi đó, sản lượng bia rượu tiêu thụ năm 2010; 2,41 tỉ lít đến năm 2016 sản lượng tiêu thụ tăng lên 3,79 tỉ lít.
Diễn tiến thiên nhiên của gan nhiễm mỡbắt đầu từ gan thường nhật đến gan nhiễm mỡ đến viêm gan nhiễm mỡ đến xơ gan chung cuộc là ung thư gan. Người bị gan nhiễm mỡ hầu như chơi có triệu chứng gì. Chỉ có một đôi bệnh nhân cảm thấy hơi mỏi mệt và suy nhược, hoặc có cảm giác tức, nặng, đau ở vùng hạ sườn phải. Do vậy, bệnh thường được phát hiện một cách ngẫu nhiên khi đi khám sức khỏe hoặc khi siêu âm. Vì vậy, để phát hiện sớm, nên siêu âm tầm soát bệnh 6 tháng/lần.
Các triệu chứng cảnh báo là chán ăn, ăn không ngon; mệt mỏi kéo dài và buồn nôn, đầy bụng. thời đoạn đầu thường không có triệu chứng, khi gan nhiễm mỡ kéo dài triệu chứng thường thấy gan to kín đáo, men gan và phosphatase kiềm tăng vừa phải trong thời điểm này thường không trình diễn.# triệu chứng ra ngoài.
Về lâm sàng gan nhiễm mỡ chia 3 thời đoạn. thời đoạn 1: mỡ chiếm 5 - 10% trọng lượng gan. Lâm sàng chưa có triệu chứng. thời đoạn 2: mỡ chiếm 10 - 30% trọng lượng gan. Lâm sàng thấy gan to hơn thường ngày, men gan tăng, người mỏi mệt. tuổi 3: mỡ chiếm trên 30% trọng lượng gan. Đây là thời đoạn nặng viêm gan và xơ gan, men gan tăng, đau tức vùng gan, người mỏi mệt, có thể có vàng da, xuất huyết.
siêu thanh gan mật chẩn đoán gan nhiễm mỡ có độ nhạy đạt trên 90%. Hình ảnh điển hình là nhu mô gan “sáng” và dày hơn, gan thường to hơn và bờ gan tròn, nhẵn.
Trên siêu âm bụng có thể thấy các độ nhiễm mỡ của gan. tỉ dụ gan nhiễm mỡ độ 1 sẽ có gia tăng nhẹ độ hồi âm lan tỏa của nhu mô, mức độ hút âm chưa đáng kể, vẫn còn xác định được cơ hoành và đường bờ các tĩnh mạch trong gan. Gan nhiễm mỡ độ 2 ghi nhận gia tăng độ phúc âm lan tỏa của nhu mô, khả năng xác định được cơ hoành. Đường bờ các tĩnh mạch trong gan bị giảm nhiều. Gan nhiễm mỡ độ 3 cho thấy sự gia tăng rõ rệt độ phúc âm lan tỏa của nhu mô, mức độ hút âm tăng mạnh đến mức khó xác định được cơ hoành và đường bờ các tĩnh mạch trong gan. Muốn chẩn đoán chắc chắn phải tiến hành sinh thiết gan, mô bệnh học gan cho thấy nhiễm mỡ gan.
Muốn điều trị gan nhiễm mỡ, người bệnh bức phải bỏ rượu. Nếu thương tổn gan mới chỉ ở Giai đoạn gan nhiễm mỡ (gan thoái hóa mỡ), cấu trúc và chức năng gan có thể bình phục sau một thời gian bỏ rượu.
Giảm cân nếu người bệnh thừa cân hoặc béo phì bằng cách hạn chế ăn các thực phẩm giàu cholesterol như phủ tạng động vật, mỡ động vật, ăn nhiều rau và hoa quả. Tăng cường dinh dưỡng, kiểm soát các bệnh lý kèm theo như đái tháo đường, béo phì, suy dinh dưỡng
Về ngừa, những người thẳng uống rượu nên đi xét nghiệm định kỳ để phát hiện sớm tổn thương gan. Ngưng uống rượu, bia. Những người đã có bệnh gan, tuyệt đối không uống rượu bia vì chất này sẽ làm cho tình trạng viêm gan nặng thêm. Nếu là người hoàn toàn khỏe mạnh và có lề thói uống rượu, nên cố kỉnh giảm uống rượu mạnh và chuyển sang thưởng thức rượu chát và bia mỗi ngày với số lượng vừa phải. Nếu uống đúng mỗi tuần dùng từ 7 - 14 đơn vị rượu đối với nữ và 21 đơn vị đối với nam. 1 đơn vị = 8mg cồn, giúp ích rất tốt tim mạch và hệ tiêu hóa.
Riêng nữ giới nếu uống trên 20mg cồn/ngày, nam uống trên 30mg cồn/ngày sẽ đứng trước nguy cơ bị tổn thương gan dẫn đến các bệnh về gan, nghiêm trọng hơn là ung thư gan.
TS.BS. VÕ HỒNG MINH CÔNG
0 nhận xét:
Đăng nhận xét